Forum Miasta Wojcieszów

admin

Zapraszam!

Gość 2

Jak o czymś się nie pisze, unika jako tematu niewygodnego to mówimy umownie białe plamy. A jest takich trochę w historii Polski.To poniżej to taki mały wstęp. Być może uda się napisać ciąg dalszy, a mam taki zamiar.

A wszystko zaczęło się tak niewinnie. Zachciało mi się poszerzyć wiadomości o mającym powstać jeszcze przed wojną pomniku ks. Ignacego Skorupki. Jak wiadomo ks. Ignacy Skorupka to bohater Bitwy Warszawskiej 1920 roku, której niebawem będziemy obchodzić 100-lecie.Doczytałem się, że pomnik ten miał przedstawiać postać księdza z krzyżem w ręku, którego podtrzymują dwie osoby oraz ruskiego strzelca, który z pewnej odległości mierzy z karabinu do księdza. O autorach projektu pomnika niestety nic nie znalazłem, ale internauci oczywiście na różnych forach informowali w przybliżeniu o losach owych autorów, nie wymienionych z nazwiska, ale o tym kilka zdań poniżej. Pomnik miał być uroczyście odsłonięty 15 sierpnia 1940roku, czyli w 20 rocznicę Bitwy Warszawskiej 1920 roku, zwanej też Cudem nad Wisłą. Przygotowywano miejsce, które okazało się być dobrym wyborem na usadowienie pomnika, czyli jakby skrzyżowanie głównej ulicy warszawskiej Pragi – Targowej z ulicą wylotowa w kierunku Radzymina, Białegostoku. To tędy obrońcy Warszawy udawali się na przedpola Warszawy. Pierwszą rzeczą było wykonanie cokołu pod pomnik i taki zaczęto już przygotowywać ponoć już w 1938 roku, łącznie ze zbiórką pieniężną – akcja sprzedaży „cegiełek” z wizerunkiem przyszłego pomnika, który zamierzano wykonać siłami społeczeństwa. Cokół z różowego trawertynu czyli skały osadowej twardości raczej miękkiej odpowiadającej mniej więcej marmurowi został zmontowany i czekał na pomnik. Z pewnością ten kolor wskazywał na to ,ze nie mógł to być kamień z terenów Polski, bo takiego koloru w Polsce kamień nie występował, ale gdzieś prawdopodobnie z terenów południowej Europy. Niestety wybuchła wojna i projekt postawienia pomnika ks. Skorupki nie wypalił, a stojący cokół przetrwał cała wojnę i gdy tylko zakończyła się wojna w 1945 przywieziono figury żołnierzy ze wzmocnionego gipsu prosto ze Związku Radzieckiego i uroczyście zamocowano na istniejącym cokole w zaprojektowanym pomniku i uroczyście odsłonięto jako pomnik Polsko-Radzieckim Braterstwie Broni, żartobliwie nazywanym przez ostatnie dziesięciolecia jako „czterech śpiących i trzech walczących”. W 1947r gipsowe postacie żołnierzy zamieniono na odlewy ze stopów łusek pocisków karabinowych. Odlewy wykonano w Berlinie. Internauci napisali ,że do powstania tego pomnika przymuszono dwóch autorów przedwojennego projektu pomnika ks. Skorupki, których zwolniono z ruskich łagrów do tego celu, co nie wydaje się raczej wiarygodne.
W 2005r przed katedrą praska św. Floriana odsłonięto pomnik ks. Skorupki, ale na cokole granitowym i o całkowicie innym kształcie niż przedwojenny projekt.
W 2011r. podczas rozpoczęcia prac przy budowie metra na warszawskiej Pradze, rozebrano pomnik Braterstwa Broni z zamiarem ponownego zmontowania go po zakończeniu prac. Niestety wola mieszkańców była inna i pomnika już nie postawiono. Dwóch chuliganów dodatkowo usiłowało zniszczyć cokół pomnika z pewnością nie mając pojęcia o jego historii. Teraz sytuacja jest taka. Jest cokół i jest miejsce na postawienie pomnika, ale dalej nie wiadomo, co to ma być. W związku z tym powstały nowe koncepcje – co postawić w tym miejscu na tym cokole?
- pomnik młodych ludzi, pochodzących z praskich szkół Warszawy, którzy udawali się na przedpola Warszawy, chcących uczestniczyć w obronie stolicy w 1920
-pomnik Braterstwa ,ale poświęcony Ukraińcom i Białorusinom którzy związani umowami o charakterze wojskowym pomagali w obronie Warszawy oddając życie na dalekich przedpolach Warszawy. Ale jak zwykle powstały dyskusje, że dowódcy Petlury to późniejsi poplecznicy Hitlera, czy nacjonaliści przyczyniający się do popierania idei rzezi Polaków.
- pomnik Kuklińskiego, a nawet trzem współpracownikom obcych wywiadów, którzy przyczynili się do upadku PRL-u. Ci inni to jeszcze Włodzimierz Ostaszewicz i Jerzy Pawłowski były mistrz świata w szabli, który potem przesiedział w pudle kilka lat.
Na pewno są jeszcze inne koncepcje, ale o tym szaa.
Zachciało mi się dalej drążyć ten temat – zwłaszcza skąd się wziął różowy trawertyn. Jeden z dowcipnych internautów dodał, że może z rozbieranych cerkwi, na co w okresie przedwojennym wykorzystywano materiał nie tylko na inne cokoły pomników. I to mnie bardziej zainteresowało. Sadziłem tak, ze słyszenia, że były jakieś powody rozbiórki jakiejś cerkwi w Warszawie. A tu okazuje się, że była to wielka ogólnopolska akcja.

Gość 2

Tuz po odzyskaniu niepodległości okazało się, że Polska była krajem nie tylko wielonarodowym, ale też wielowyznaniowym. Prawosławie okazało się być drugim co do wielkości wyznaniem, który skupiał ponad 3,5 mln wiernych, w tym 2,5 mln Ukraińców i Białorusinów i reszta miejscowych. Najwięcej wyznawców prawosławia było na terenie województw poleskiego, wołyńskiego i nowogródzkiego. Okres tuż po odzyskaniu niepodległości to również wymuszenie na władzach reakcji Polaków na dziesięciolecia ucisku narodowościowego ze strony carskiej Rosji, a właściwie prawosławnej carskiej Rosji. Uważano, że prawosławie jako religia była na siłę utrwalana na ziemiach polskich przez rosyjskiego zaborcę. Okres 1919 – 1939 składał się z trzech jakby fal rewindykacji. Pierwszy okres 1919 -1924 to zajmowanie przez katolików cerkwi na podstawie władz lokalnych bądź centralnych, bądź żywiołowo bez żadnej zgody ponad 300 świątyń z ponad 800 istniejących przede wszystkim na Mazowszu, Kujawach, Kielecczyźnie. A symbolem tych działań był rozebrany w 1923r wysoki na 70metrów niedawno zbudowany sobór Aleksandra Newskiego na Placu Saskim w Warszawie oraz ok. 20 innych warszawskich prawosławnych świątyń. Bo tu najczęściej odbywali służbę rosyjscy sołdaci, tu przyjeżdżali na urlop i im te cerkwie służyły.. Sobór był uznawany za symbol panowania na ziemiach polskich i polityki rusyfikacji. A dodatkowym argumentem było, że świątynia zajmowała jeden z najważniejszych placów Warszawy, a po opuszczeniu miasta przez urzędników i wojska rosyjskie tak wielki budynek sakralny nie był już potrzebny wiernym. Okres 1929 – 1934 to na drodze sadowej episkopat rzymskokatolicki złożył ponad 700 pozwów o zwrot ponad 700 obiektów. Łącznie w okresie 1918-1933 kościół prawosławny stracił ok. 500 cerkwi, z tego wyświęcono na świątynie katolickie ponad 130, ponad 100 zostało zamkniętych a ponad 90 zniszczonych. Ostatni okres po śmierci Piłsudskiego to 1937 – 1938 to najintensywniejsze zniszczenia w krótkim okresie. To w tym okresie ,miała nastąpić całkowita polonizacja ziem na zachód od Bugu oraz maksymalne umocnienie polskich wpływów kulturowych na wschód od Bugu. W 1938 zniszczono ponad 120 świątyń w tym ponad 90 cerkwi, 10 kaplic i ponad 20 domów modlitwy. Najgorsze że burzono cerkwie najstarsze na terenie Państwa Polskiego, które były niewątpliwie pomnikami architektury cerkiewnej mające nierzadko ponad i około 400lat , a jedna ponad 750 lat. Władze najwyższe o akcjach wiedziały i milcząco na nią przyzwalały, a cenzura starała się nie dopuścić do publikowania informacji o burzeniu świątyń. A władze lokalne współpracowały z komitetami koordynacyjnymi decydującymi o każdej cerkwi. Ludność protestującą przeciw aktom wandalizmu, czy profanacji wyposażenia świątyń po prostu rozpędzano stosując nieograniczoną przemoc bez ofiar śmiertelnych. Konstytucja gwarantowała wolność sumienia i wyznania, ale działo się to w całkowitym bezprawiu i w ewidentnej sprzeczności z konstytucją. Wyznawano jedynie słuszny kierunek: albo jest się Polakiem wyznania rzymsko-katolickiego albo wrogiem państwowości polskiej. Poza jednym czy dwoma przypadkami władze kościelne nie zajmowały stanowiska w sprawie niszczenia świątyń prawosławnych. Postepowanie władz rządowych było bardzo krytykowane na całym świecie. A wydarzenia na pewno pogłębiły animozje zwłaszcza między Polakami a Ukraińcami. I nic dziwnego, że dały upust u nacjonalistów w czasie wojny za kilka lat. Te prześladowania religijne to na pewno wielki wstyd dla Polaków. Ale jak o tym się mało wie, to nawet nie wiadomo za co się wstydzić.
==========
Pomnik Matki i Serca Piłsudskiego
Uroczystości pogrzebowe Marszałka Piłsudskiego i w rok później Jego Serca i prochy Matki Marszałka były wielką narodową manifestacją i są powszechnie znane i można o nich przeczytać w wielu książkach i artykułach, ale jako ciekawostkę do której rzadko sięga się przytoczę inne szczegóły z tych niezwykłych pogrzebów i trudnościach z jakimi wówczas borykano się.
Jak jeździmy na wycieczkę do Wilna, zawsze jest w programie wycieczki - odwiedziny grobu Serca Marszałka i Jego matki. Jak to się stało, że Marszałka Serce zostało pochowane w Wilnie. Po prostu jeszcze przytomny Marszałek w dniu 3 maja 1935roku zażyczył by spełniono Jego wolę. „zwłoki Krakowowi, mózg nauce, serce Wilniu” oraz zamieszczenie wybranego motta:
„Gdy mogąc wybrać, wybrał zamiast domu
Gniazdo na skałach orła, niechaj umie
Spad, gdy źrenice czerwone od gromu
I słychad jęk szatanów w sosen szumie
Tak żyłem”
A także: „zaklinam wszystkich, co mnie kochali sprowadzili zwłoki mojej matki z Sugint Wiłkomirskiego powiatu do Wilna i pochowali matkę największego rycerza Polski nade mną. Niech dumne serce u stóp dumnej matki spoczywa. Matkę pochować z wojskowymi honorami ciało na lawecie i niech wszystkie armaty zagrzmią salwą pożegnalną i powitalną tak, aby szyby w Wilnie się trzęsły. Matka mnie do tej roli, jaka mnie wypadła chowała. Na kamieniu czy nagrobku mamy wyryć wiersz z "Wacława" Słowackiego zaczynający się od słów:
„Dumni nieszczęściem nie mogą..”.
Przed śmiercią Mama mi kazała to po kilka razy dla niej czytać"
Zmarł 12 maja 1935 roku. 13 maja zostały wyjęte mózg i serce. Prowadzono jakiś czas prace nad mózgiem Marszałka przez naukowców, niestety do dziś nie są wyjaśnione dalsze losy samego mózgu, istnieją jedynie hipotezy o zaginięciu. Marszałek został pochowany 18 maja 1935 roku w Krakowie. Serce marszałka złożono 30 maja 1935 roku do specjalnej srebrnej urny z napisem „Serce Józefa Piłsudskiego 12 maja 1935 ” i wystawiono na widok publiczny na dworcu kolejowym w oknie specjalnego wagonu, a następnie przewieziono do Wilna, a 31 maja w obecności żony Aleksandry, córek Wandy i Jadwigi i brata Kazimierza zamurowano je w niszy kościoła św. Teresy 1935 roku. Początkowy komunikat był taki, że serce Marszałka i prochy matki zostaną złożone na jesieni 1935 roku. Natomiast sprowadzenie prochów matki z Litwy bardzo opóźniało się i dopiero złożono je 2 czerwca 1935rw dolnej kaplicy kościoła św. Teresy, gdzie czekały na zakończenie przebudowy cmentarza wojskowego na Rossie. Należy wspomnieć, że Marszałek miał życzenie w 1928 i 1931 roiku by Jego serce pochować obok Jego poległych żołnierzy. I dokonano tegoż rozmieszczając 160 mogił dotychczas ścieśnionych w pięciu rzędach, a na środku wolny prostokąt 5,5x8m w środku którego wmurowano grobowiec, który miał być przykryty potężna płytą z polerowanego czarnego granitu wołyńskiego 3x1,9x0,5m. Pozostałe prace przebiegały dość sprawnie natomiast największa trudność sprawiło znalezienie odpowiedniego kamienia. Poszukiwanie trwały do początku 1936 roku i dopiero dosłownie na pustkowiach wsi wołyńskich w powiecie kostopolskim. znaleziono materiał na płytę nagrobną. Potem by wydobyć 19 tonowy kamień zabrakło sprzętu. Chłopi przygotowali specjalny kołowrót z bali sosnowych i wyrwali z ziemi wielki głaz. Usunięto ziemię i rozpoczęto przetaczanie na okrąglakach z braku platformy i braku dróg. Do stacji kolejki wąskotorowej przetaczano 14 dni i dodatkowo wycięto 850m lasu, zasypano rzeczkę za wsią Bronisławki/ gdzie znaleziono kamień/, potem przetransportowano z wąskotorówki w Moczulance na kolej normalnotorową i specjalną platformą do Warszawy do zakładu kamieniarskiego Bolesława Sypniewskiego na ul. Powązkowskiej. Obróbka kamienia trwała do 28 kwietnia 1936 roku. Oszlifowano płytę ważącą teraz ok 10 ton i miała być odesłana do Wilna. Niestety podczas wynoszenia z warsztatu płyta uderzyła o szynę i odłupał się kawałek granitu. Trzeba było oszlifować płytę i dopiero 30 kwietnia wyekspediowano kamień do Wilna. Należy dodać, że oprócz serca Marszałka i prochów Marii Piłsudskiej pochowano dwie małe trumienki rodzeństwa Marszałka zmarłych w 1882r czyli we wczesnym dzieciństwie bliźniąt Piotra i Teodory. [Zaczerpnięto z opracowania - Agnieszki Durejko i Aleksandra Srebrakowskiego [link widoczny dla zalogowanych] przedwojennych gazet Wiarus, Kurjer, Kurjer Warszawski/
I gesty Niemców w postaci obecności między innymi Hitlera na mszy żałobnej /ponoć jedyna obecność w kościele w czasie jego rządów/ ,czy podobno warty honorowe przy grobie Marszałka w czasie okupacji Polski, to puste gesty w porównaniu do ogromu zbrodni na Polakach i naszej ojczyźnie w czasie II wojny światowej.
==================
Stosunki polsko - litewskie
Na przestrzeni setek lat istniały w miarę poprawne stosunki polsko-litewskie. Zaczęły się już w XIII wieku, kiedy zawarto krótkotrwały sojusz za Łokietka, potem Jagiełło włączył Litwę do Korony Królestwa Polskiego jako jej część składową. Od 1401-1569 była to jedynie unia personalna(odrębność państwowa Polski i Litwy, ale posiadającym wspólnego monarchę)kilkukrotnie zrywana. Dopiero unia lubelska w 1569 roku zapoczątkowała nie bez wielkich trudności powstanie Rzeczpospolitej Obojga Narodów trwająca aż do 1791 roku, kiedy to zaborcy tą Rzeczpospolitą rozczłonkowali na swoich warunkach. Inicjatywy o utrwaleniu takiej Rzeczpospolitej sprzed zaborów poruszano wielokrotnie w czasie działalności Hotelu Lambert, czy budowy federacji zaproponowanej przez Piłsudskiego niestety nie powiodły się. Litwa postanowiła sama budować swoją odrębność narodową nabierając charakteru opozycyjnego wobec polskości i w końcu proklamować niepodległość w 1918r.Tymczasem Rosja Sowiecka wymówiła traktat brzeski i postanowiła odzyskać tereny dawnego imperium zajmując Litwę i Białoruś. Piłsudski świadomy możliwości ustalenia wschodniej granicy postanowił zająć Wilno, co stało się20 kwietnia 1919roku ogłaszają z miejsca odezwę do mieszkańców. Co jednak nie spotkało się z entuzjazmem Litwinów. 26 lipca 1919r Rada Najwyższa zatwierdziła nowy projekt granicy polsko-litewskiej z etnicznym podziałem Suwalszczyzny i Wilnem po stronie polskiej/linia Focha). Stało się jednak inaczej. Kiedy rejon Suwałk opuszczały wojska niemieckie, teren ten przejęły wojska litewskie. Wybuchło powstanie zwane sejneńskim [23-28VIII 1919] i w rezultacie regularne wojska polskie obsadziły ustaloną granice. Jednak apetyty Polski nie skończyły się. Postanowiono za wszelką cenę zawrzeć unię z Litwą. Niestety rząd litewski nie był skłonny do jej zawarcia, więc postanowiono dokonać zamachu stanu na aktualnym rządem litewskim w taki sposób, by wyglądało to na spontaniczny wybuch niezadowolenia Litwinów, którzy chcieliby uwolnić rząd od wpływów niemieckich.[VIII-IX 1919] Niestety próba zamachu nie powiodła się z uwagi na brak wsparcia i współpracy wystarczającej liczby Litwinów i zarazem dalszego pogorszenia stosunków polsko-litewskich- powstały większe obawy związane z ewentualna próbą aneksji ich kraju przez Polskę. Piłsudski dalej drążył powstanie koncepcji federacyjnej i w styczniu 1920 r w Helsinkach podejmował wysiłki z krajami bałtyckimi o zjednoczenia przeciw Rosji Sowieckiej, niestety nie zakończyły się one sukcesem, a Litwini uznali Polskę i Niemcy za równorzędne zagrożenie i byli wrodzy do idei plebiscytu na Wileńszczyźnie, Suwalszczyźnie i Białostocczyźnie oceniając, że ich roszczenie oparte były na uwarunkowaniach historycznych a nie na etnicznych. W lutym 1920 odziały interwencyjne Ententy wycofały się w związku z czym Rosja Sowiecka mogła zwrócić swój wysiłek wojenny w kierunku zachodnim. I tak stało się bolszewicy ruszyli na początku czerwca zajmując po kolei całe terytorium Polski na linii do Warszawy. Już wtedy pokazał swoją uległą politykę Anglik Lloyd George zalecając przyjęcie linii Curzona na przyszłą granice polsko-sowiecką. Natomiast w lipcu Polska uznała neutralność Litwy razem z Wilnem, ale 12 lipca Litwa i Rosja Sowiecka zawarła pokój, w którym uzyskano przebieg nowej granicy i całą Wileńszczyznę przyznano Litwinom w zamian za przemarsz Armii Czerwonej przez jej terytorium. Niestety zwycięska armia doznała klęski na wszystkich frontach i zawarto pokój ryski ustalając granice zbliżona do granic II rozbioru Polski. W październiku podpisano umowę o tymczasowej linii demarkacyjnej, a na jej mocy Wileńszczyzna pozostała po stronie litewskiej, co było w sprzeczności z kryterium etnicznym przyjętym w Wersalu, ponieważ na Wileńszczyźnie przeważała ludność polska. No i tu najważniejsza historia całkowitego popsucia na dziesięciolecia stosunków polsko-litewskich. Ponieważ Litwini nie wyrazili zgody na plebiscyt oraz obaw o nieprzychylną reakcje Ententy, Piłsudski upozorował bunt części oddziałów gen. Żeligowskiego, który zajął Wileńszczyzną z Wilnem tworząc nowe państwo – Litwę Środkową, która w 1922r została włączona do Polski jako 16 województwo, a Litwa ogłosiła stan wojny z Polską, a w1923r dzięki pośrednictwu Mussoliniego uznano wschodnia granice Polski i przynależność Wileńszczyzny do Polski. W 1926r podpisano układ polityczny litewsko-sowiecki, w którym ZSRR popierał pretensje terytorialne Litwy. Wszelkie próby nawiązania kontaktu z Litwą kończyły się niepowodzeniem, Piłsudskiego dotknęły bardzo słowa w projekcie litewskiej konstytucji, że Wilno jest stolica Litwy. Do 1939r Litwa była w stanie wojny z Polską. II wojna światowa to ciąg dalszy batalii o Wileńszczyznę. W październiku 1939r Wileńszczyzna przekazana Litwie przez ZSRR, a w czerwcu 1940 ZSRR zajęło Litwę i proklamowano Litewską Socjalistyczna Republikę Radziecką. Nie licząc okupacji niemieckiej, tak zostało do lat dziewięćdziesiątych XX wieku.11 marca 1990 Litwa ogłosiła deklaracje niepodległości.
Dzisiaj wszystko jest inaczej, oficjalnie Polska i Litwa wzajemnie popierają się we wszystkich międzynarodowych sprawach. Pozostały do dzisiaj nierozwiązane spawy nazwisk polskich, nazw polskich oraz historyczna ocena postępowania Piłsudskiego, rzekomego okupowania Wilna od 1923 do 1939, rzekome zbrodnie AK /wyolbrzymione/w Dubinkach - gdzie zginęlo 21-27 osób 23.06.1944r , a jak się okazuje był to rewanż za śmierć 39 do 69/różne liczby historyków/ polskich mieszkańców z Glinciszek i innych miejscowości od faszystowskich oddziałów litewskich w tym policjantów, którzy przyczynili się do ich śmierci 20 czerwcz 1944r. A właśnie w Dubinkach mieszkali ci policjanci i ich rodziny./ Rozbieżności w historii, geografii czy podręcznikach szkolnych są z wielkimi trudnościami korygowane i trwają nadal i nie widać ich końca. W dodatku istnieje np. organizacja antypolska Vilnija , do której należy kilka osób z grona litewskiej polityki, która zarzuca teraz Polsce polonizację Litwy, oderwania Wileńszczyzny, domaga się zaprzestania działalności polskich szkół itp. akcji antypolskich. Jak jesteśmy tam na Litwie na wycieczce i rozmawiamy z Polakami tam mieszkającymi, to dają nam przykłady w sumie z nieprzyjaznymi gestami ich dotyczącymi.